Από τον Michelangelo στο ChatGPT: Η Πλαστογραφία Τέχνης στην Εποχή του AI
Για εκατοντάδες χρόνια, οι άνθρωποι πειραματίζονται με την «τέχνη» της παραποίησης, αναζητώντας συνεχώς τρόπους για εύκολο κέρδος. Η ιστορία έχει καταγράψει χαρακτηριστικά παραδείγματα, με πιο διάσημο αυτό του 1496, όταν ο 21χρονος τότε Michelangelo πλαστογράφησε ένα κομμάτι ρωμαϊκού γλυπτού.
Ο νεαρός καλλιτέχνης πούλησε το έργο στον Ρωμαίο αρχαιόφιλο Καρδινάλιο Raffaele Riario, παρουσιάζοντάς το ως αυθεντική αρχαιότητα. Για να πετύχει αυτή την απάτη, ο καλλιτέχνης από τη Φλωρεντία εφάρμοσε μια τεχνική παλαίωσης, τρίβοντας όξινο χώμα πάνω στο γλυπτό.
Ωστόσο, η τεχνολογία φέρνει μια νέα εξέλιξη σε αυτές τις πρακτικές. Αν ο Michelangelo είχε γεννηθεί μερικές εκατοντάδες χρόνια αργότερα, αντί για χώμα, ίσως να είχε χρησιμοποιήσει το ChatGPT.
Η Άνοδος του Generative AI στην Τέχνη
Η πλαστογραφία περνάει σε μια νέα εποχή, καθώς ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ των Financial Times περιγράφει λεπτομερώς την ανησυχητική αύξηση στις απάτες που τροφοδοτούνται από εργαλεία Generative AI.
Συγκεκριμένα, το ρεπορτάζ αναφέρει ότι επιτήδειοι ιδιοκτήτες έργων τέχνης χρησιμοποιούν πλέον έγγραφα που δημιουργούνται από AI για να «αποδείξουν» τη γνησιότητα και την ιστορία διαφόρων κομματιών. Αυτή η «καινοτομία» στην απάτη προκαλεί έντονη απογοήτευση και ανησυχία σε:
- Ασφαλιστές έργων τέχνης
- Μεσίτες και συλλέκτες παγκοσμίως
Τι είναι η Προέλευση (Provenance) και πώς Απειλείται
Στον κόσμο της τέχνης, ο όρος προέλευση (provenance) είναι κρίσιμος. Αποτελεί το ιστορικό ιδιοκτησίας ενός συγκεκριμένου κομματιού και επιτρέπει στους ειδικούς να:
- Εντοπίσουν την ακριβή πορεία ενός έργου στον χρόνο.
- Διασφαλίσουν την αυθεντικότητά του.
Δυστυχώς, το AI καθιστά τη δημιουργία ψευδών ιστορικών πιο εύκολη από ποτέ.
«Τα chatbots και τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα [LLMs], βοηθούν τους απατεώνες να πλαστογραφούν πειστικά τιμολόγια πώλησης, εκτιμήσεις, έγγραφα προέλευσης και πιστοποιητικά γνησιότητας».
— Olivia Eccleston, μεσίτρια έργων τέχνης στην ασφαλιστική εταιρεία Marsh McClennan (δηλώσεις στους Financial Times)
Σύμφωνα με την Eccleston, η χρήση του AI έχει «προσθέσει μια νέα, επικίνδυνη διάσταση σε ένα πανάρχαιο πρόβλημα πλαστών έργων και απάτης στην αγορά τέχνης», αλλάζοντας τα δεδομένα για το μέλλον των συλλεκτών.